هنر آیینه کاری اصفهان

هنر آیینه کاری اصفهان یکی از زیبا ترین هنرهای سنتی ایران و وابسته به معماری است که اغلب از آن برای تزیینات داخلی بناهای مهم ، کاخ ها،اماکن متبرکه و غیره استفاده می شده. و هم چنین این هنر از ابتکارات معماران ایرانی در تزیین بنا است که معماران با کاربرد آیینه در ابعاد کوچک و با هندسه ای که با کنار هم قرار دادن همین قطعات کوچک درکار هم نظمی بزرگ را پدید آورده و به نمایش می گذاشته اند. و برای بیشتر کردن عمق فضا و زیباتر شدن آن و تلطیف فضای معماری به کمک این عناصر کوچک بهره می جسته اند.
ریشه و پیشینه ی این هنر به حدود سده ده هجری قمری باز می گردد که آیینه از اروپا به ویژه ونیز به ایران وارد می شد. و به هنگام جابه جایی در راه بسیاری از آنها صدمه می دیدند و می شکستند.هنرمندان ایرانی راهی ابتکاری یافتند و از این قطعات شکسته برای آیینه کاری استفاده می کردند.
از طرف دیگر آب و آیینه در فرهنگ ایرانیان همواره به عنوان نماد هی پاکی و روشنایی و راستگویی و صفا شناخته می شدند. احتمال دارد به کارگیری آیینه در تزیینات معماری هم ریشه در این باور و فرهنگ داشته باشد. آنچان که مولوی می گوید:

                                  دل پر امید کن و صیقلیش ده به صفا
                                  که دل پاک تو آیینه خورشید فرست

علاوه بر این ها آینه کاری در شاخصه های معماری مدرن نیز قابل بررسی می باشد، آینه کاری می‌تواند روشی برای جلوگیری از پژواک های متوالی صوت باشد. تغییر شکل، پرهیز از سطوح موازی و یا ایجاد شکستگی در سطوح صاف از پژواک های متوالی جلوگیری می‌کند.
کهن ترین نمونه ی آیینه کاری در تزیینات بنا را آیینه کاری های کاخ چهلستون اصفهان مربوط به دوران شاه عباس دوم (۱۰۵۲-۱۰۷۸ ق) می دانند. از جمله بناهای معروف با آیینه های بزرگ و تزیینات ، بنای آیینه خانه در شهر اصفهان در کرانه جنوبی زاینده رود از آثار دوران شاه عباس دوم را می توان یاد کرد.
در کاخ چهلستون نیز آیینه های قدی و تزیینات آیینه کاری قرار داشت. در تاريخ اصفهان آمده است: «خصوصاً آيينه‌ي چهلستون نما يا جهان نماي ديوار بالاي سرحوض که چندان بزرگ و عالي و شفاف و روشن بوده که هر قدر جمعيت از درب عراده‌ي چهلستون که تا عمارت تقريباً يکصد و هشتاد متر فاصله داشت پيدا مي‌شد عکس آن جماعت در آن آيينه بخوبي نمودار بود…».
بازتاب نور در قطعات بی شمار آیینه و شکست چند باره ی نورو تقسیم رنگ ها به قططعه های کوچک درخشش و جلوه ی خاصی را در تزیینات بناها ایجاد می کند و هم چنین از نظر استحکام و دوام نیز بسیار مناسب و زیباست.
آیینه کاری به تنهایی و یا در تلفیق با گچ بری در محل های مختلف از روی دیوار ها و اسپرها گرفته تا بر روی جرز ها و داخل و دور طاقچه ها، زیر سقف و گنبد و… به اجرا در می آید.

     گر سینه آیینه کنی بی کبر و بی کینه کنی        در وی ببینی هر دمش کالصبر مفتاح الفرج
(مولانا)             

فروشگاه صنایع دستی پارسیان اصفهان