گره چینی

گره چینی عبارتند از ترکیبی چوبی بر مبنای طرحهای اصیل هندسه نقوش که از اتصال قطعات برش خورده چوبهای هم اندازه با یکدیگر ایجاد می شود. تکرار یک واگیره به صورت قرینه یا آینه ای موجب می شود که گره چینی در یک نمای بزرگتر کاری بسیار دقیق ،هماهنگ ،موزون وجذاب به نظر برسد ،نظم و قاعده ای که تنها با تکه های چوب براساس طرح شبکه ای مشخص ایجاد گردیده است.

برخی پژوهشگران احتمال داده اند استفاده از این هنر از دوران خلفای عباسی آغاز شده و در قرن ۶ تا ۸ هجری قمری در مصر و سوریه متداول شده و از همان زمان به ایران رسیده است.براساس شواهد و آثار موجود پیشینه هنر گره چینی در معماری ایران به دوره سلجوقی و صفوی بازمی گردد و منشا آن نیز شهر اصفهان بوده است .این سبک کار معمولا در ساخت درهای اماکن متبرکه ،مقابر ،منابر و از مشبک در پنجره های منازل و کاخ ها و نرده ها استفاده می شده است .پایه و مبنا گره چینی هندسه نقوش است که نه تنها فی البداهه به وجود نیامده بلکه دارای پشوانه عمیق علمی است و براساس قواعد و اصول ریاضی شکل گرفته است . نظم و قاعده ای که در یک نمونه گره چینی مشاهده می شود وام دار یک ترکیب بندی خطی بسیار دقیق و زیباست که در قالب اتصال چوب های صاف و برش خورده به نمایش گذاشته می شود.

در گره چینی اتصالات به سه شیوه انجام می گیرد: ۱- اتصال کام و زبانه ۲ – اتصال کند ۳ – اتصال نیم – نیم این نامها در اصطلاح سنتی به شیوه های اتصال تکه چوبها برش خورده اشاره دارد.برای ایجاد نقش گره، چوب ها به ضخامت بند رسم شده بریده و در عین حال چوبهای واگیره ( قطعاتی که در کار تکرار می شوند ) از قالبهای آماده شده تهیه می شود . سپس به وسیله اره پشت بند دار،زوایه های اتصالات روی چوب را برش می زنند و با رنده ای به نام ابزار ، روی آلت ها را ابزار می زنند سپس دوسر هریک از آلاتها فاق و زبانه یا هر نوع اتصال دیگر که مد نظر باشد می شود . درگره چینی به طور معمول از انواع چوبهای درختان جنگل می توان استفاده کرد اما چوب چنار به خاطر الوارهای بلند و بافت چوب آن که صاف و یکنواخت است کاربرد بیشتری دارد. قطعات آماده شده .باید از چوب کاملا خشک ساخته شود تا پس از درگیر شدن چوبها. در یکدیگر هیچ گونه تغییری در ابعاد چوب ایجاد نشود چراکه هرگونه تغییر یا به اصطلاح تاب برداشتن چوب باعث به هم ریختن نظم کل کار و تغییر در فشار تکه ها به هم دیگر شده است و ممکن است کام و زبانه از هم خارج گردد.چسب متداول در گره چینی که در محلهای مورد نیاز به کار می رود چسب سر یشم است که در اثر سردشدن سخت و محکم شده ،به چوب رطوبت نمی دهد و جای آن روی کا ر باقی نمی ماند.گره چینی در ترکیب با شیشه های رنگی و یا دیگر هنرهای صنایع چوبی چون منبت و خاتم نیز به کار می رود .هرچقدر عمل گره چینی براساس طرحهای ظریف تر و پیچیده تر شکل گرفته باشد ارزش هنری بالاتری خواهد داشت.

برای آشنایی و  ارتباط با اساتید برجسته هنر گره چینی در قسمت ارتباط با ما پیام بگذارید.