فیروزه کوبی

قدمت هنر فیروزه کوب زیاد نیست و به حدودا 60 یا 70 سال قبل باز می گردد و از جمله معدود صنایع دستی است که پیشینه ی طولانی ندارد. امروزه مهم ترین و اصلی ترین مرکز تولیدات فیروزه کوبی، مانند بسیاری از صنایع دستی دیگر ، شهر اصفهان است.

فیروزه کوبی اصفهان

در تولید محصولات فیروزه کوبی بستر و زمینه ی کار نقش مهمی دارد و بی عیب و نقص بودن آن به اندازه درست نشاندن فیروزه ها حائز اهمیت است و باید به درستی انجام شود در غیر این صورت ممکن است در حین انجام مراحل مختلف دچار آسیب شود. فلز مورد استفاده باید در همه ی قسمت ها یکدست و دارای ضخامت یکسان باشد. قسمت هایی که قطعات فیروزه قرار می گیرند باید حدود 2 تا 3 میلیمتر پایین تر از بقیه قسمت ها باشد. زمینه ی ظروف یا زیور آلات فیروزه کوب می تواند از جنس مس ، برنج، نقره، ورشو یا برنز باشد که عمدتا از مس استفاده می شود. فروشگاه فیروزه کوب اصفهان محصولات مس فیروزه

فیروزه ی بکار برده شده اغلب خرده فیروزه های غیر قابل استفاده ای هستند که از کارگاه های فیروزه تراشی یا معادن فیروزه مشهد و نیشابور جمع آوری و خریداری می شوند. کلمات مرتبط : فروشگاه فیروزه کوبی اصفهان محصولات آجیل خوری شیرینی شکلات سمبلدان سنگاب تنگ گلدان صراحی قندان پارچ گلاب پاش قلیان

قطعه های کوچک فیروزه با دقت و ظرافت خاصی بر روی سطوح مورد نظر در کنار یکدیگر قرار می گیرند. در مرحله نشاندن فیروزه ها بر روی سطح مورد نظر بسیار مهم است که اندازه فیروزه های انتخاب شده با سطح مورد نظر تناسب داشته باشد.

کنار هم قرار گرفتن تکه های فیروزه روی ظروف یا زیور آلات به واسطه ی لاک گردویی انجام می شود که با گرم شدن، نرم می شود و هنرمند می تواند فیروزه هارا به آن بچسباند. هنرمند برای نشاندن فیروزه ها کنار هم به دقت و صبر زیادی احتیاج دارد زیرا هرچه قطعات فیروزه دقیق تر در کنار هم قرار بگیرند ، یک اندازه تر باشند و فضای خالی بین آنها کمتر باشد ارزش و قیمت آن بالاتر است.

بعد از اتمام مرحله ی نصب فیروزه ها، به وسیله ی سنگ سمباده سطح همه ی آنها یکدست می شود و پرداخت کاری صورت می گیرد. در این مرحله رنگ فیروزه ای سنگ ها جلوه گر می شود. سطح فیروزه ها هم سطح با ظرف یا بستر کار می شود و قسمت فلزی کار از آلودگی و تیرگی هایی که در حین کار بوجود آمده کاملا تمیز و شفاف می شود. در نهایت سطح کار با لایه ای از پلی استر پوشانده می شود هم برای محافظت و هم برای جلای بیشتر. فروشگاه فیروزه کوبی اصفهان

هنر فیروزه کوب هم مانند بسیاری از صنایع دستی دیگر اغلب جنبه ی تزیینی دارد. گرچه به دلیل اجرا شدن این هنر روی ظروف مختلف علاوه بر زیورآلات، جنبه ی مصرفی هم پیدا کرده است.

ظروف فیروزه کوب علاوه بر جنبه ی زینتی و جلوه بخشیدن به محیط خانه و محل کارتان می توانند نوعی منبع انرؤی هم باشند. زیرا رنگ آبی ، رنگ غالب در این محصولات است و از لحاظ روانشناسی رنگ آبی به دلیل سرد بودن و تجلی بخش بودن دریا و آسمان منبع آرامش است. نگاه کردن به رنگ دلربای آبی این ظروف می تواند حس رضایت و آرامش را در شما برانگیزد. خواص انرژی بخشی و آرامش دهندگی فیروزه هم بر کسی پوشیده نیست. کلمات مرتبط : فروشگاه فیروزه کوبی اصفهان محصولات آجیل خوری شیرینی شکلات سمبلدان سنگاب تنگ گلدان صراحی قندان پارچ گلاب پاش قلیان تولیدات مس فیروزه تنگی سنبلدان شکلاتخوری

هنر فیروزه کوبی یکی از هنرهای اصیل و کهنی است که اغلب از آن به عنوان گنجینه‌ای از نور و رنگ یاد شده و برخی نیز از آن به عنوان صنایع دستی مدرن یاد می‌کنند. هنر فیروزه کوبی یکی از هنرهای باستانی است که با گذر زمان شکل های مختلفی پیدا کرده و امروز نیز به هنر نشاندن قطعات سنگ فیروزه روی سطوح بیرونی ظروف مختلف اطلاق می‌شود. هرچند تاریخ دقیقی برای پیدایش این هنر مطرح نشده اما شواهدی بیانگر این موضوع است که هنر فیروزه کوب قدمتی حدود 70 تا 80 سال پیش داشته و به شکل امروزی خود از همان ابتدا در اصفهان رواج یافته است.

هنر فیروزه کوبی اغلب بر روی سطوح فلزی متنوعی اجراء می‌شود که البته در حال حاضر مرسوم ترین نوع فلز تلفیق شده با سنگ فیروزه در وهله اول مس است. گاها می‌توان موارد دیگری نظیر فلز برنج، نقره و حتی در مواردی خاص طلا را هم مشاهده کرد که البته این فلزها امروز کاربرد کمتری پیدا کرده اند.

ممکن است برخی پس از نگاه به یک اثر فیروزه کوبی چنین تصوری داشته باشد که این حرفه سختی زیادی نداشته و حتی ممکن است اغلب کارها توسط دستگاه انجام شود؛ اما باید بگوییم که چنین تصوری کاملا اشتباه است. حرفه فیروزه کوبی در حالت اولیه خود تنها با استفاده از هنر دست هنرمندان تکمیل می‌شد اما چون محصولات تولید شده کارایی و مقاومت لازم را نداشت امروز مراحل دیگری برای تولید این محصول نیز در نظر گرفته شده تا کارایی و مقاومت لازم را به دست آورند. آماده سازی زیر ساخت، آماده سازی سنگ‌های خالص مناسب برای فیروزه کوبی، استفاده از چسب‌های مناسب برای چسباندن قطعات، ساب و صیقل، چرخ کاری و مواردی از این قبلی همگی از مراحلی هستند که برای تولید یک ظرف کوچک فیروزه کوبی باید به بهترین نحو طی شوند.

مراحل ساخت و تولید فیروزه کوبی

یک فرآورده ی فیروزه کوب اعم از زیروآلات و یا ظروف عبارت از شیئی است مسی برنجی، نقره یی، ورشویی و یا برنزی که ذرات و قطعات ریز سنگ فیروزه بر قسمتهایی از سطوح آن به فرم موزائیک در کنار هم نشانده شده و باین ترتیب جلوه یی خاص بآن بخشیده می شود.

ساخت و پرداخت چنین فرآورده یی شامل دو مرحله ی کلی است:

الف) زرگری: زرگری عبارت از ساخت و آماده سازی شیء مورد نظر است با یکی از فلزاتی که فوقاً به آن اشاره شد. این کار بوسیله ی صنعتگران زرگر یا سازنده ی فلزات بوسیله ی دست، پرس و یا به کمک هر دو انجام می گردد.

پس از ساخته شدن فرم کلی شیء اعم از ظرف یا زیور آلات قسمتی را که باید فیروزه کوب گردد مشخص نموده و اطراف آن را یک رشته باریک فلزی (از نوع فلز خود شیء) بنام «کندن» قرار داده و لحیم می نمایند به قسمتی که اطراف فرم مورد نظر باصطلاح دیواره یی بارتفاع دو تا سه میلی متر از سطح ظرف پیدا نماید اینکار معمولاً بوسیله ی زرگر و گاهی بوسیله ی خود صنعتگر فیروزه کوب انجام میشود. کلمات مرتبط : فروشگاه فیروزه کوبی اصفهان محصولات آجیل خوری شیرینی شکلات سمبلدان سنگاب تنگ گلدان صراحی قندان پارچ گلاب پاش قلیان تولیدات مس فیروزه تنگی سنبلدان شکلاتخوری

در صورتیکه قسمت آماده شده برای فیروزه کوب سطح زیادی را اشغال نماید و زمینه ی آن خالی به نظر برسد با رشته هایی از همان فلز نقوشی جزیی تر کوچکتر به شکل تزئینی (گل و بوته و غیره) داخل آن قرار داده مجدداً لحیم کاری می کنند.

این عمل علاوه بر زیباتر شدن فرم کار به سطح فیروزه کوب شده استحکام بیشتری هم می بخشد.

ب) فیروزه کوبی: قبل از هر چیز صنعتگر فیروزه کوب خرده سنگهای فیروزه ی غیر قابل استفاده را از کارگاههای فیروزه تراشی و یا معادن فیروزه ی مشهد، نیشابور و دامغان خریداری می نماید.

از آنجا که این خرده سنگها با مقادیری خاک و خرده سنگهای معمولی همراه می باشد ابتدا آنها را از ضایعات دیگر جدا و تمیز می نمایند. سپس خرده سنگهای فیرروزه را بر حسب اندازه از یکدیگر تفکیک و باصطلاح دانه بندی می کنند تا در ساخت هر محصول فیروزه کوب از قطعه فیروزه یی متناسب تر با سطح کار فیروزه کوبی استفاده بعمل آید.

در مرحله ی بعد شیئی مورد نظر را گرم کرده (در حدود ۳۰ درجه C) و ضمن حرارت دادن روی قسمتهایی که باید فیروزه کوبی گردد «لاک گردوئی» می پاشند بقسمتی که پودر لاک تقریباً ذوب شده و سطح قسمت مربوطه را بپوشاند.

در حالیکه هنوز لاک بر سطح شیئی نرم و مذاب بوده و حالت چسبندگی دارد مقداری از خرده سنگ های فیروزه که بر حسب اندازه ی لازم از قبل آماده شده روی کار قرار می دهند. سنگها باید طوری در کنار هم قرار گیرند که حتی الامکان فاصله یی بین آنها باقی نماند.

به منظور پر کردن فواصل احتمالی بین سنگهای فیروزه ، حرارت را کمی افزایش می دهند ( حدود ۴۰ درجه C ) و مقدار دیگری پودر لاک بر روی سنگها می پاشند تا زمانیکه لایه ی لاکی بصورت مذاب در آمده و سپس با افزودن سنگهای ریزتر سعی می کنند تا سنگها کاملاً در کار جای گرفته و باصطلاح بر آن بنشینند این عمل را معمولاً با کمک دست انجام می دهند. باین ترتیب که با دست بر سطح فیروزه ها فشار می آورند تا بخوبی به سطح کار بچسبند. پس از سرد شدن شیء قسمتهای لاک بصورت سخت و سفت در می آیند. بعد از این مرحله قسمتهای پوشیده شده از لاک و سنگ فیروزه را به وسیله سنگ سمباده «آب ساب» می نمایند تا قسمتهای اضافی لاک و برجستگی های جزئی سنگها سائیده و صیقلی گردد. در اینجا است که سنگهای فیروزه برنگ فیروزه یی و لاک به رنگ تقریباً سیاه ( قهوه یی تیره) در بین فواصل سنگها نمایان می شود.

پس از اتمام این مرحله چنانچه در قسمتهایی از سطح کار باز به هم ریختگی وجود داشته باشد مجدداً شیئی را حرارت داده و بوسیله ی سنگهای ریز و پودر لاک قسمتهای ریخته را مرمت می نمایند و پس از آن سطح کار را سمباده زده و صیقل می نمایند. گاهی عمل مرمت را بوسیله ی نوعی بتونه ی فیروزه یی رنگ که با گل «مل» روغن و رنگ لاجورد تهیه شده انجام میدهند.

آخرین مرحله ی کار فیروزه کوبی پرداخت کاری است که در دو مرحله انجام میشود.

مرحله ی اول پرداخت قسمتهای فلزی است که در کارگاه زرگری یا چرخکاری انجام شده و لایه ی کدر و تیره رنگی را که بر روی قسمتهای فلزی در حین عمل فیروزه کوبی ایجاد گردیده بوسیله ی ابزارهای دستی و یا تیغه ی چرخکاری از روی آن می زدایند و سپس این قسمتهای فلزی را پولیش می کنند تا شفاف شود و حالتی صیقلی پیدا کند. کلمات مرتبط : فروشگاه فیروزه کوبی اصفهان محصولات آجیل خوری شیرینی شکلات سمبلدان سنگاب تنگ گلدان صراحی قندان پارچ گلاب پاش قلیان تولیدات مس فیروزه تنگی سنبلدان شکلاتخوری

مرحله ی دوم پرداخت محصول فیروزه کوبی شده است که پس از پولیش قسمتهای فلزی شیئی مجدداً بکارگاه صنعتگر فیروزه کوب بازگشت داده می شود و در آنجا سطوح فیروزه کوبی شده را بوسیله ی روغن زیتون یا روغن کنجد پولیش می نمایند تا این قسمتها نیز شفاف و درخشان گردد.

صنعتگر تولید کننده ی فیروزه کوب در مراحل کار از ابزار کار و وسایلی نیز بهره می گیرد که عمدتاً شامل قالب، چکش، دریل، چراغ گاز، چراغ بنزینی، گاز انبر، انبردست، پنس، منقاش لوله های مختلف فلزی، سوهان و سنگ سمباده می باشد.

نکته حائز اهمیت در فیروزه کوبی در درجه اول نصب صحیح فیروزه بر روی فلز است، بگونه یی که دارای قدرت کافی بوده و هنگام پرداخت قطعات فیروزه از آن جدا نشود و دیگر اینکه هر چه ظرف فیروزه کوبی شده پرکارتر باشد و قطعات سنگ منظم تر در کنار یکدیگر نصب شده باشد و فاصله ی زیادی در بین قطعات فیروزه دیده نشود کار دارای ارزش هنری بیشتری است. کلمات مرتبط : فروشگاه فیروزه کوبی اصفهان محصولات آجیل خوری شیرینی شکلات سمبلدان سنگاب تنگ گلدان صراحی قندان پارچ گلاب پاش قلیان تولیدات مس فیروزه تنگی سنبلدان شکلاتخوری

ظروف مسی فیروزه کوبی اصفهان