استخوان شتر در صنایع دستی
تیر
علت استفاده از استخوان شتر در صنایع دستی چیست؟ اگر علاقمند به حیطه هنرهای خاص دستی باشید احتمالا چنین سوالی مبنی بر کاربرد استخوان شتر در صنایع دستی برای شما هم مطرح شده؛ چرا که محصولات زیادی در این حیطه موجود است که از این متریال تولید شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استخوان شتر یکی از متریال یا به نوعی موارد اولیه‌ای است که از دیرباز در صنایع مختلفی نظیر ساخت ابزار، جواهرات، وسایل کاربردی، محصولات تزئینی و به طور کلی در انواع متنوعی از صنایع دستی مورد استفاده قرار می‌گرفته و حتی می‌توان گفت استفاده از این متریال تا حدودی متعلق به دوران پارینه سنگی است. برای استفاده از این محصول کاربردی و مقاوم باید مراحل خاصی طی شود تا متریال مورد نیاز برای ساخت محصول مورد نظر به دست آید. بهتر است بدانید که بیشترین کاربردی که امروز استخوان شتر در صنایع دستی دارد در حرفه خاتم کاری دنبال شده و در پی آن آثاری خاص و نفیس ارائه می‌شود. در ادامه همراه ما باشید تا در مورد استفاده از این متریال مقاوم و کاربردی توضیحات کاملی را ارائه دهیم.
علت استفاده از استخوان شتر در صنایع دستی چیست؟
احتمالا پس از اینکه متوجه شده‌اید یکی از متریال‌های تشکیل دهنده اغلب محصولات موجود در حیطه صنایع دستی، استخوان شتر است با پرسشی مبنی بر اینکه علت استفاده از آن چیست مواجه شده‌اید. استخوان شتر ماده‌ای خام و به ظاهر ساده‌ای است که طی سالیان اخیر به شدت نادیده گرفته شده، اما همیشه کارایی خود را در محصولات متنوع حفظ کرده و نقشی حیاتی در حفظ تاریخ و فرهنگ کهن ایرانی ایفا کرده است.
در رابطه با قدمت استفاده از این متریال باید بگوییم که این محصول از چیزی حدود هزاران سال پیش توسط پیشینیان ما به کار گرفته‌اند و با استفاده از آن ابزار و اشیاء تزئینی مختلفی تولید شده است. طبق آنچه برآورد شده انسان‌های اولیه با درکی که از ماندگاری و دوام این ماده پیدا کرده‌اند از آن برای تولید محصولات متنوعی نظیر انواع مختلف ابزارآلات استفاده کرده‌اند؛ جالب است بدانید که برخی از این آثار همچنان باقی مانده و در موزه‌ها نگهداری می‌شوند.
در رابطه با علت استفاده از استخوان شتر باید بگوییم که در وهله اول در دسترس بودن این متریال کاربردی باعث شده تا گذشتگان از آن برای تولید محصولات متنوع استفاده کنند. اما پس از مدت‌ها این استحکام، دوام و در نهایت ماندگاری این ماده بود که باعث شد استخوان شتر جایگاه خاصی را در حیطه تولید صنایع دستی اصفهان پیدا کند. اغلب بر این عقیده هستند که اوج استفاده از استخوان شتر برای تولید محصولات لوکس و باکیفیت گریزی بر دوران ساسانیان دارد؛ اما برخی معتقد هستند که قبل از آن نیز استفاده از این متریال برای تولید اشیا نفیس رایج بوده است.
ویژگی‌های بارز استخوان شتر
استخوان شتر از محصولاتی است که اغلب مهجور مانده و کمتر کسی می‌داند که این متریال باکیفیت و کاربردی در چه نوع از محصولات استفاده شده است. اما باید بدانید برخی از ویژگی‌های بارز فیزیکی و شیمیایی این محصول است که آن را به ماده‌ای ارزنده و منحصر به فرد تبدیل کرده؛ در ادامه برخی از آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
سختی و ماندگاری بالا:
تراکم و به نوعی به هم پیوستگی استخوان شتر یکی از موارد بسیار مهمی است که باعث شده این متریال ساختاری بسیار سخت ومقاوم پیدا کند. سختی و دوام بالای این متریال باعث شده تا آن بهترین گزینه برای ساخت اشیاء با دوام و ماندگار باشد.
قابلیت اجراء کنده کاری:
برای ساخت ابزار آلات و محصولات متنوع هنری انتخاب یک متریال باکیفیت و مقاوم که بتوان به سادگی روی آن کنده کاری ایجاد کرد از اهمیت بالایی برخوردار است. حال باید بگوییم که استخوان شتر نیز از چنین قابلیت برخوردار بوده و می‌توان با رعایت برخی جوانب احتیاط انواع کنده کاری، ایجاد سوراخ و برش را روی آن اجراء کرد.
ساب و صیقل پذیری:
یکی از موارد بسیار مهمی که باید در رابطه با استخوان شتر دانست، این است که این محصول به سادگی ساب و صیقل خورده و پس از آن نیز سطحی براق، صاف و فوق‌العاده زیبا پیدا می‌کند که باعث افزایش زیبایی این متریال و محصولی که با آن ساخته می‌شود خواهد شد.
رنگ پذیری:
در رابطه با قابلیت رنگ پذیری این محصول همین بس که رنگ اصلی استخوان خام شتر چیزی نزدیک به رنگ کرم مایل به سفید شناخته شده؛ اما امروز با توجه به حیطه‌ای که در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد با استفاده از انواع رنگ‌های طبیعی و شیمیایی تغییر رنگ پیدا کرده و در صورت لزوم تنها براق می‌شود.
مراحل استفاده از استخوان شتر در صنایع دستی
همانطور که احتمالا خود در این باره مواردی را می‌دانید استفاده از استخوان شتر برای ساخت محصولات متنوع نیاز به طی کردن مراحل مختلفی است که آن را فرآیند فرآوری استخوان شتر می‌دانند. این مراحل باید به صورت کاملا دقیق و تا حدودی زمان‌بر طی شوند تا متریال مورد نظر بتواند به یک کالای کاربردی تبدیل شده و مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه مراحل فرآوری استخوان شتر را بررسی خواهیم کرد. صنایع دستی با استخوان
به قطع خود می‌دانید که ابتدایی‌ترین مرحله جمع آوری و تمیزکاری استخوان شتر پس از ذبح یا مرگ این حیوان است. طی این مرحله استخوان‌های جمع آوری شده به دقت از هرگونه بافت نرم چربی و مغز استخوان پاک خواهند شد. طی شدن این مرحله برای از بین بردن فساد استخوان و همچنین جلوگیری از انتشار بوی نامطبوع بسیار ضروری و مهم است.
جوشاندن و به نوعی استریل کردن استخوان‌ها در آب جوش را باید مرحله بعدی دانست که باعث می‌شود باقی مانده چربی‌ها از بین رفته و گاها برای سفیدتر شدن آن از آب اکسیژنه نیز استفاده می‌شود.
برخی تصور می‌کنند پس از طی شدن مراحل قبلی حال دیگر این متریال قابل استفاده است. در صورتی که چنین نیست و فرآیند خشک شدن استخوان نیز خود باید به آرامی و پس از طی شدن چند هفته و به دور از نور مستقیم خورشید انجام شود تا از ترک خوردن و خراب شدن آن جلوگیری شود.
برش و شکل دهی اولیه و در نهایت سایش و صیقل کاری این متریال از مواردی که در ادامه باید با استفاده از ابزارآلات مخصوص و با نهایت دقت و ظرافت انجام شود تا این متریال به آن ساختار خاص و مورد نیاز برسد.
استخوان شتر و هنر اصیل خاتم کاری
بهتر است بدانید یکی از متریال‌های اصلی مورد استفاده در حیطه خاتم کاری استخوان شتر است. از این متریال مقاوم و باکیفیت برای تولید و ساخت قطعات ظریف و کوچک خاتم استفاده می‌شود. یکی از مواد اولیه خاص که به عنوان مثال برای تولید خاتم تخمه دار استخوانی استفاده می‌شود همین استخوان شتر است که در کنار چوب و سیم‌های فلزی جایگاهی را به خود اختصاص داده است.
استفاده از استخوان شتر در هنر اصیل و بسیار خاص خاتم کاری باعث شده تا این محصول بتواند در ساختارهای خاص و متنوع و با اشکال متعددی تولید شود. استخوان شتر نه تنها از لحاظ زیبایی رنگ صدفی خاصی را دارد بلکه از لحاظ مقاومت و ساختار نیز باعث افزایش ماندگاری و دوام محصول می‌شود.
جمع بندی
استفاده از استخوان شتر در صنایع دستی هرچند مانند گذشته رایج است اما دیگر مانند قبل ارزش و اعتباری ندارد. اگر قصد خرید محصولات خاصی نظیر محصولات خاتم کاری را دارید پیشنهاد ما این است که به وجود استخوان شتر در ساختار خاتم‌های موجود در آن نیز توجه کنید؛ این موضوع خود می‌تواند منجربه خرید محصولی خاص و باکیفیت شود. به طور کلی نیز انتخاب و تهیه محصولاتی که از متریال خاصی نظیر استخوان شتر تولید شده‌اند می‌توانند جلوه و نمای بسیار زیبایی را به خانه شما ببخشند.
